Η Βέρα Μέντσικ (γνωστή και ως Βέρα Μεντσίκοβα, τσεχικά: Věra Menčíková, ή Βιέρα Φραντσιέβνα Μιέντσικ ρωσικά:
Вера Францевна Менчик, Μόσχα 16
Φεβρουαρίου 1906 — Λονδίνο 27
Ιουνίου 1944), ήταν σκακίστρια τσεχικής και βρετανικής καταγωγής που κέρδισε
την αναγνώριση ούσα η πρώτη παγκόσμια πρωταθλήτρια στις γυναίκες. Πήρε μέρος
επίσης σε ονομαστά διεθνή τουρνουά σκακιού όπου συμμετείχαν οι κορυφαίοι άνδρες
σκακιστές παγκοσμίως, νικώντας με εκπληκτικά παιχνίδια πολλούς από αυτούς, όπως
τον μετέπειτα παγκόσμιο πρωταθλητή, Γερμανό Μαξ Όυβε. Θεωρείται η κορυφαία γυναίκα σκακίστρια όλων των εποχών.
Κόρη Τσέχου πατέρα και Βρετανίδας
μητέρας, η Μέντσικ γεννήθηκε στη Μόσχα αλλά η
οικογένειά της μετακόμισε το 1921 στην πατρίδα της μητέρας της και την πόλη
του Λονδίνου. Ο πατέρας της της
έμαθε σκάκι στην ηλικία των εννιά ετών και με τη μετακόμισή τους στην Αγγλία, κέρδισε την ίδια χρονιά σε ηλικία 15 ετών το Βρετανικό Πρωτάθλημα Σκακιού
Νεανίδων. Την επόμενη χρονιά μαθήτευσε κοντά στο μεγάλο Ούγγρο σκακιστή Γκέζα Μαρόσζι, έναν από τους κορυφαίους
σκακιστές των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα.
Το 1927 κέρδισε το πρώτο Παγκόσμιο
Πρωτάθλημα Γυναικών που έλαβε χώρα και υπερασπίστηκε επιτυχώς τον τίτλο της 6
φορές κερδίζοντας κάθε πρωτάθλημα στη διάρκεια της ζωής της, χάνοντας μόλις ένα
παιχνίδι, έναντι 78 νικών και 4 ισοπαλιών απέναντι στις επίδοξες διεκδικήτριες
του παγκόσμιου τίτλου.
Το 1929, ήταν η μοναδική γυναίκα, που
συμμετείχε στο φημισμένο τουρνουά του Κάρλσμπαντ στην Αυστρία.
Εκεί ο Βιεννέζος διεθνής
μαιτρ του σκακιού Άλμπερτ Μπέκερ ειρωνεύτηκε τη συμμετοχή
της δηλώνοντας ότι όποιος παίχτης έχανε από τη Μέντσικ θα έπρεπε να του
χορηγηθεί δωρεάν κάρτα μέλους στο φαν-κλαμπ της Βέρα Μέντσικ. Στην
εξέλιξη του τουρνουά, ο Μπέκερ έγινε το πρώτο μέλος του κλαμπ. Όμως το κλαμπ
δεν έμεινε εκεί, καλωσόρισε στις τάξεις του πολλούς επίσης κορυφαίους σκακιστές
όπως οι Κόνελ Χιου Ο'Ντόνελ Αλεξάντερ, Φρέντερικ Γιέιτς, Τζορτζ Άλαν Τόμας, Ουίλιαμ Ουίντερ, Λάγιος Στάινερ, Φρίντριχ Ζέμις, Σάμουελ Ρεσέφσκι, Φίλιπ Στιούαρτ Μίλνερ Μπάρρυ, Ζακ Μίζες, Μιρ Σουλτάν Χαν, Μαξ Όυβε κ.ά.
Η Βέρα Μέντσικ το 1935
Η σπουδαιότερη όμως επιτυχία της Μέντσικ
σε διεθνές τουρνουά σημειώθηκε το 1929 στο πανίσχυρο τουρνουά του Ράμσγκεϊτ, όπου τερμάτισε στη δεύτερη θέση,
ισοβαθμώντας με τον Ακίμπα Ρουμπινστάιν, μισό βαθμό πίσω από τον
πρώτο, τον πρώην παγκόσμιο πρωταθλητή, θρυλικό Χοσέ Ραούλ Καπαμπλάνκα και μπροστά από τον
δάσκαλό της, Γκέζα Μαρόσζι. Το 1934, σε τουρνουά στο Μάριμπορ της Σλοβενίας τερμάτισε
τρίτη, μπροστά από τους κορυφαίους Ρούντολφ Σπίλμαν και Μίλος Βίντμαρ. Το 1942 κέρδισε σε ματς 10
παρτίδων (4 νίκες, 5 ισοπαλίες, 1 ήττα) τον Ζακ Μίζες, που ήταν ο πρώτος Βρετανός στον
οποίο η Διεθνής Σκακιστική Ομοσπονδία (FIDE) απένειμε
τον τίτλο του διεθνούς
γκρανμαίτρ.
Το 1937, στα 31 της χρόνια η Μέντσικ
παντρεύτηκε τον κατά 28 χρόνια μεγαλύτερό της Ρούφους Χένρυ Στρίτφιλντ
Στίβενσον (1878–1943), εκδότη του British Chess Magazine, μέλος του
Σκακιστικού Ομίλου Δυτικού Λονδίνου και αργότερα επίτιμο γραμματέα της
Βρετανικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας.
Η Βέρα είχε μια αδελφή σκακίστρια
επίσης, την Όλγα, με συμμετοχή σε πολλά διεθνή τουρνουά. Το 1944, και ενώ
μαινόταν ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Βέρα Μέντσικ, η Όλγα, η άλλη
τους αδερφή και η μητέρα τους, σκοτώθηκαν σε γερμανικό βομβαρδισμό από πύραυλο
V1 (ένα τρομερό υπερόπλο των Γερμανών που εκτοξευόταν από βάσεις στην
ηπειρωτική Ευρώπη) που κατέστρεψε το σπίτι τους στην περιοχή του Δυτικού
Λονδίνου.
Το τρόπαιο που δίνεται στη νικήτρια
ομάδα-χώρα των Γυναικών στις Ολυμπιάδες Σκακιού πήρε το όνομα Κύπελλο
Βέρα Μέντσικ προς τιμήν της ανυπέρβλητης αυτής σκακίστριας.
